Aleksandra Ćwikowska

„ojczyzno hipokrytko która nie czytasz / wiersza nie martw się wiersz / jest wliczony wżarty / w programowe korozje / w chwili chluby chwały archiwizuj / prześwietl się / no nie mów nie żartuj” – zestaw czterech wierszy.

Barbara Klicka w „Zdroju” zabiera nas do sanatorium, toposu niezwykle silnie umocowanego w tradycji literackiej. Perspektywa kobiecej narratorki wydaje się pożądanym powiewem świeżości: ludzka, zbudowana ze wspomnień, cierpienia i irytujących nawyków językowych.

„poranki to rozdwojone końcówki włosów/powinny być skrócone pielęgnowane/pobudki zapakowane w pudełka” – pięć wierszy czeskiej poetki Emmy Kausc w tłumaczeniu Zofii Bałdygi.

Gizzi i Armantrout są kontynuatorami koncepcji wiersza, który zamiast opisywać pragnie uczestniczyć i rozpoznawać, a nawet modulować materialne procesy życia.

Na przełomie lat 80. i 90. nasza umysłowość zbiorowa musiała zacząć przeczuwać, że nadchodzi zmiana o skali tektonicznej. Co więcej, ten tektoniczny ruch był oczekiwany, wyczekiwany. Słusznie bądź nie Ameryka i to, co amerykańskie, musiały się wówczas kojarzyć w obrębie naszej kultury z jakimś dalekim źródłem tej siły.

Totemy, w które cholernie wierzę na poziomie psychologicznym i magicznym, to takie przedmioty, które nie służą nikomu poza tobą, są tylko twoje, tylko ciebie chronią i tylko tobie mają dawać radość. W książce chciałam pokazać właśnie te przedmioty, niepotrzebne, śmieszne, więzienne, które jednak dają bohaterkom poczucie podmiotowości. Jestem, mam.

To było nieuniknione – musiała powstać historia polskiego szaleństwa. Otrzymaliśmy w 2018 roku jej pierwszy tom, „Historię polskiego szaleństwa” Miry Marcinów, poświęcony melancholii, czyli najbardziej nieuchwytnemu i wieloznacznemu wcieleniu szaleństwa, jakie zna Europa.

Nowa książka Tomasza Bąka, „Utylizacja. Pęta miast”, jest, jak to doskonale ujęła Paulina Chorzewska, „wyczekana przez rozrastający się krytyczno-jurorski fanbase poety”. W tym sformułowaniu pobrzmiewa echo czegoś, na co należy zwrócić uwagę: Bąk bardzo szybko urósł do miana jednego z najważniejszych poetów młodego pokolenia.

Osiem wierszy Miklavža Komelja z tomu „Hipodrom” w przekładach Adama Wiedemanna.

Czerwcowy numer „Małego Formatu” otwieramy cyklem poświęconym Henrykowi Berezie (1926-2012). Widzimy autora „Sztuki czytania” przede wszystkim jako pisarza – autonomicznego myśliciela, kontrowersyjnego filozofa literatury, który na potrzeby swojego pisarstwa krytycznego wypracował nie tylko język, lecz także konsekwentny system estetyczny.

Dzieło Mishimy zaświadcza o niebywałej intensywności, z jaką chłonął on życie we wszelkich jego przejawach. Wznowiona właśnie w Państwowym Instytucie Wydawniczym „Złota Pagoda” w tłumaczeniu Anny Zielińskiej-Elliott to tylko skromna część bogatej spuścizny pisarskiej Japończyka, choć rzucająca sporo światła na jego poglądy filozoficzne i estetyczne.

Darek Foks w „Kronsztadzie” daje się przeczytać jako dość standardowy głos z dobrze nam znanego chóru silnych podmiotów lat 90. Daje się przeczytać jak Świetlicki, Zadura, Sendecki, Jaworski. Daje się tak przeczytać i nic strasznego się nie dzieje.

Solidna zeszłowieczna erudycja Starobinskiego, który pisząc o melancholii, łączy wiedzę o literaturze, historię idei i historię medycyny, może się chwilami wydawać nieco nużąca, ale czytając go, mamy komfortowe przeświadczenie, że po tej lekturze nie trzeba będzie już niczego doczytywać na ten temat u innych – recenzja „Atramentu melancholii” Jeana Starobinskiego.

Gdzie jest granica między mną a światem? Czy można utrzymać się tylko po jednej stronie? Na czym polega życiu mitu dzisiaj? – z Witem Szostakiem rozmawia Maciej Oleksy.