#korespondencja

„Jak ja bardzo bym chciała, żeby tego nie było! Żebyśmy się obudzili, a to znika… Czuję ogromny niepokój związany z finansami, jeśli nie dostanę 500+, jeśli zmniejszą mi wypłatę… staram się nie nakręcać, ale działam…” – pamiętnik w formie korespondencji.

Co wprowadził w nasze postrzeganie ich twórczości ostatni ruch wokół Themersonów? Ważne wydaje się przede wszystkim jedno – impuls do rozstania. Tak, rozstania, ale takiego na wesoło, bo z krzywdzącym obrazem tej pary awangardystów jako twórców rzeczy niepoważnych na papierze i płótnie – recenzja „Niewysłanych listów” Franciszki i Stefana Themersonów.

„De profundis” Oscara Wilde’a jako obsesyjnie zapętlona lamentacja, melancholijne rozpamiętywanie utraty, powtarzany bez końca rozpaczliwy zaśpiew, wynosi właściwą mu od samego początku oralność języka, struktury czy stylu na jeszcze wyższy poziom niemożliwej do zapisania – powie Barthes – jak tylko we fragmentach, mowy miłosnej.

Poszerzona wersja szkicu „Głębokie gardło. Wkład pierwszy”, dotyczącego słynnej sprawy sądowej Oscara Wilde’a, przy okazji wydania przez Wydawnictwo Sic! „De profundis” w nowym tłumaczeniu Macieja Stroińskiego.

Wilde nie został skazany za to, że był gejem. Został skazany, bo przeginał (daleko bardziej niż wymagał tego kamp), a społeczeństwo (nie tylko wiktoriańskie) nie lubi takich, co przeginają. Przegięcie jest tym, co najpełniej wyraża także i jego dzieło przedostatnie – pierwsza część szkicu o „De profundis” Oscara Wilde’a.

Z poprzednich edycji Nagrody Nike pamiętam tweedową marynarkę Miłosza, błysk oka za grubym szkłem okularów Barańczaka, skromny uśmiech Różewicza. W tamtych wieczorach był dawny sznyt, maniery, futra i zapach dekoltów. Inna to była Polska, inny był też catering.

Hitchens w swojej książce doskonale unika pułapki kombatanckiego zadęcia i buduje interesujący projekt egzystencjalny, który, mimo upływu ponad piętnastu lat, czytany w Polsce w 2017 roku, zaskakuje aktualnością – recenzja „Listów do młodego kontestatora” Christophera Hitchensa.

Chodziło z pewnością o miłość, przynajmniej jednostronną, ale też – chyba przede wszystkim – o literaturę. Zaczyna się skromnie, w roku ’54, po kilkunastu miesiącach od pierwszego spotkania, od klasycznych dedykacji w podarowanych książkach – recenzja „Wszystko jak chcesz. O miłości Jarosława Iwaszkiewicza i Jerzego Błeszyńskiego”.