10-11/2019

Spotykamy się tekstowo w tym pliku, w tej rozmowie z okazji wznowienia powieści hipertekstowej pod tytułem „Blok” autorstwa Sławomira Shutego. Okazja więc bardzo doniosła i właściwie historyczna. Jakiego typu tekstem jest „Blok” z perspektywy historii literatury elektronicznej w Polsce i dlaczego właściwie dorobił się wznowienia?

„Możemy opowiadać sobie, że życie nie jest dramatem, tylko komedią, żeby nie dopuścić do siebie świadomości, że nie gramy tu żadnej poważnej roli” – esej Adama Kaczanowskiego o filmie Todda Phillipsa „Joker”, opowiadaniu Roberta Coovera „Charlie w domu żałości” oraz powieści Wiktora Hugo „Człowiek śmiechu”.

Tomasz Bąk napisał otwarcie komunistyczny poemat, który jako dowcipny i językowo inwencyjny utwór o „ekscesach kapitalizmu” czy „potrzebie systemowej zmiany” będą w stanie przyswoić nawet etatowi recenzenci liberalnych tygodników – Paweł Kaczmarski recenzuje „Bailout” Tomasza Bąka.

„Powrót do Reims” to zdecydowane przywrócenie kategorii klasy do debaty publicznej oraz szczera opowieść o awansie klasowym. Nie wykluł się jeszcze język awansu społecznego, który z jednej strony nie popadałby w idealizację klasy robotniczej, a z drugiej – w jej deprecjację lub patologizację. Eribon robi w tym kierunku poważny krok, tworząc moralitet, w którym wstydzi się swojego klasowego wstydu.

Polska komunikacja publiczna, tak jak i polskie usługi publiczne w ogóle, jest jak Pendolino. W największych miastach i na najbardziej uczęszczanych trasach wygląda dobrze, lecz kryje się pod tym niewielka dostępność połączeń – kolejowych, autobusowych – dla dużej części mieszkanek i mieszkańców kraju. Karol Trammer i Olga Gitkiewicz objaśniają, skąd ten problem się bierze, czym skutkuje i co można z nim zrobić.

Ta skłonność do metaprzedstawienia, bo oczywiście najczęściej Foks daje obraz w obrazie, literaturę w literaturze – nie prowadzi u niego do autoreferencjalności. Jest raczej wskazaniem na medium w ogóle: na szczególność medium literackiego, które zaczyna przejmować właściwości innego medium: filmowego, malarskiego – recenzja „Café Spitfire” i „Ludzi kultury” Darka Foksa.

Po paru dekadach posuchy otrzymujemy kolejną książkę Clarice Lispector, tym razem grubą, 600-stronicową, i są to „Opowiadania wszystkie”. Tego rodzaju wydawnictwa mają to do siebie, że co prawda budzą respekt, ale też pozwalają się czytać swobodnie, różnorako, niekoniecznie od początku do końca.

Mamy jednocześnie najlepiej i najgorzej na świecie, ale mało kto chce się tym dzielić. Szkoda, bo wszyscy moglibyśmy powiedzieć sobie coś ważnego. Kolega z borderem, koleżanka z depresją. Całe serduszko na wierzchu, wszyscy łykamy psychotropy i przechodzimy przez kryzysy: poniedziałek, środa, piątek.