#poezja amerykańska

Zestaw niepublikowanych dotychczas przekładów dziewięciu wierszy nowojorskiego poety w przekładzie Macieja Oleksego.

„Nareszcie wszyscy się tu spotykamy: / przedmieścia, zachodnia, nora chwiejnej moralności” – wybór wierszy Amiriego Baraki (LeRoia Jonesa) w tłumaczeniu Karola Poręby.

Mordując anegdotę – wczujmy się na moment w dobrotliwie krwiożerczy klimat „Poematów” – oraz rozszczelniając kompozycję niemożliwymi do zasypania uskokami sensu, Jaworski daje odbiorcom i odbiorczyniom swoich cut-ups oddychać przez moment poczuciem „pełni”.

Jeśli poezja to domena żywego języka, w którym realizuje się namysł nie tylko nad estetyką, ale też szeroko pojętą domeną pojęć, wartości i żywotnych problemów, to poetyka Louise Glück proponuje w tej mierze ogląd blokujący wiele ścieżek rozwojowych wydeptywanych przez rzesze poetów współczesnych – od modernizmu do dziś.

Dwa wiersze amerykańskiej poetki Natashy Trethewey w przekładach Jerzego Kamionowskiego.

Lektura wypowiedzi Piotra Sommera o literaturze niesie ze sobą szczególny klimat; mamy bowiem do czynienia z czytelnikiem, a zarazem tłumaczem prawdziwie zaangażowanym.

Od jakiegoś czasu znajdujemy się w systemie permanentnego kryzysu, w jakiś sposób podkręcanego przez działania władzy, i jest to zawsze kryzys bombardujący sferę psychiczną. Powiedzmy więc, że wiersz-jako-środowisko to taki unik, przegrupowanie podmiotu, jego częściowe rozproszenie w celu podjęcia bardziej złożonej gry z treściami przychodzącymi do nas ze strony tzw. „świata zewnętrznego”.

Spróbujmy przywołać obraz czegoś, co anulowałoby wszelkie pytania o swoje znaczenie, ponieważ byłoby tak wyraziste i jednoznaczne, że czyniłoby wszelki opis zbędnym.

Uprawiając niekonwencjonalną lirykę autobiograficzną, zdając relację z doświadczanego Hitchcockowskiego vertigo, Koehler wzorem tyleż Merrilla, co samego O’Hary swoje doświadczenia wypowiada krachem poetyki – sabotażem klasycystycznej Formy.

Po przeczytaniu około 350 książek dochodzę do wniosku, że potrzeba pisania w narodzie jest nadal za duża, a ten margines, na który przelewa się poetyckie ambicje, jest przepastny w stosunku do rozmiarów centrum – Jakub Skurtys podsumowuje rok 2019 w poezji polskiej.

„mężczyzna, który zaprosił mnie do siebie, kobieta, która tam jest, którą on uważa / za wyższą statusem (ode ‘mnie’), a ta myśl mu pochlebia / taki układ nadaje treść jego porządkowi społecznemu, który jest arbitralny” – fragment poematu „Nowy Czas” Leslie Scalapino w przekładzie Małgorzaty Myk.

Scalapino powołuje do życia alternatywną koncepcję korelacji pisma i rzeczywistości, spekulatywnie przeobrażając pojęcie czasu, destylując, uspokajając bądź wzmacniając i rozszerzając język, wytwarzając grunt dla uważnej obserwacji poprzez spowolnienie tempa zarówno ruchu myśli, jak i samego działania

W dobrym wierszu mówienie jest czynieniem, siłą sprawczą. I w pisaniu, i przy czytaniu cudzych wierszy zdarzają się chwile euforii, kiedy coś się w nas rozpędza, zaczynamy stawiać siedmiomilowe kroki – mówi Krystyna Dąbrowska w rozmowie z Elizą Kącką.

Nitki łączące zawarte w tym numerze teksty mogą rwać się lub pruć, temat jest bowiem szeroki jak Missisipi. Temat to poezja amerykańska. Cykl „Śnią tylko o Ameryce”, który oddajemy w Wasze ręce w grudniowym numerze „Małego Formatu”, to luźna wiązanka tekstów, w której staramy się pokazać historyczne i współczesne strategie pisania poetyckiego za oceanem.

Gizzi i Armantrout są kontynuatorami koncepcji wiersza, który zamiast opisywać pragnie uczestniczyć i rozpoznawać, a nawet modulować materialne procesy życia.

Na przełomie lat 80. i 90. nasza umysłowość zbiorowa musiała zacząć przeczuwać, że nadchodzi zmiana o skali tektonicznej. Co więcej, ten tektoniczny ruch był oczekiwany, wyczekiwany. Słusznie bądź nie Ameryka i to, co amerykańskie, musiały się wówczas kojarzyć w obrębie naszej kultury z jakimś dalekim źródłem tej siły.

Wybór wierszy Johna Ashbery’ego, Joshui Clovera oraz Henriego Cole’a w przekładach Jacka Gutorowa, pochodzących z antologii „Oko wie lepiej”.

W „Klepsydrze” Ashbery projektuje inny wymiar rozmowy, skomplikowanej, trudnej, zaszumionej. Rozmowy, w której dialogiczne „ty” będzie się gubić i odnajdywać, ale zawsze pozostanie w centrum.

„Sukces jest najsłodszy dla tych / Którym nie był dany. / Żeby docenić nektar / Trzeba być spragnionym.” – zestaw wierszy w przekładach Krystyny Lenowskiej.

Wielkość Emily Dickinson tkwi w napięciu między dokładnie zbitą klatką a zamkniętymi w niej emocjami. Ale, niestety, ta wspaniała forma zdradza słabości nowych przekładów – recenzja wyboru „Jest pewien ukos światła” w tłumaczeniach Krystyny Lenkowskiej.

Dwa wiersze Johna Ashbery’ego z tomu „The Tennis Court Oath” (1962) w przekładach Przemysława Suchaneckiego.

Szkic Anny Warso wokół „The Tennis Court Oath” Johna Ashbery’ego. Tekst ukazał się pierwotnie w antologii „Poeci szkoły nowojorskiej” pod red. Kacpra Bartczaka (2018)

Wallace Stevens odwołuje się do zmysłów – podobno bardzo lubił zmysłowe przyjemności, cenił dobre jedzenie i picie, podziwiał krajobrazy – ale jednocześnie zawsze pisze także o warunkach percepcji. Patrzy i patrzy na patrzenie. Patrzenie jest prawdą.

„Santarém”, wybór wierszy Elisabeth Bishop wyselekcjonowanych i przetłumaczonych przez Sosnowskiego, był wyczekiwany jak koniec tygodnia. Dotąd, poza 33 utworami w tłumaczeniu Barańczaka, dysponowaliśmy wyłącznie prezentacjami w antologiach.

„Ciemna materia”, edycja wierszy Rae Armantrout w wyborze i tłumaczeniu Kacpra Bartczaka, zbiera ponad trzydzieści wierszy z sześciu tomów. Chcąc scharakteryzować ją esencjonalnie, powiedziałbym, że jest walką z semiokapitalizmem, z utowarowieniem słowa, z pęknięciami faszyzmu, zniewalającego nas poprzez językowe medium.

„W każdym domu – i dostatecznie przestronnym mieszkaniu – był kiedyś tak zwany pokój radziecki, w którym ludzie, jeśli tylko mieli ochotę, mogli sobie siedzieć i rozprawiać o komunizmie” – proza Kennetha Kocha w przekładzie Marcina Szustera.