#socjalizm

Pytanie dotyczy nie tylko tego, jak dużo tejże, ale także jakiego rodzaju edukacja jest potrzebna klasie robotniczej, która stopniowo przekształca społeczeństwo w socjalistyczną wspólnotę. Ponieważ misją tej klasy jest przewodzenie wielkiej transformacji, należy zadać pytanie, jakiego rodzaju intelektualne i kulturowe uposażenie pozwoli jej wykonać to zadanie.

Zwycięstwo wyborcze Partii Pracy nadeszło w momencie, w którym głównym zagadnieniem stała się ogólna przebudowa kraju. Niemal powszechnie przyjmuje się, że demokratyczny socjalizm będzie jednym z filarów przyszłości Wielkiej Brytanii – pisze Karl Polanyi w szkicu „Edukacja dorosłych a perspektywa klasy robotniczej”.

Znaczną część współczesnych studentów i studentek charakteryzują apatia i ten rodzaj „wewnętrznej bezradności”, którą Polanyi dostrzegał u robotników poddanych tradycyjnemu kształceniu – pisze Maciej Kassner.

Wśród nas są Zagłębiacy i Ślązacy, osoby z partii Razem i członkowie Ruchu Narodowego, ludzie z Siewierza i z Mikołowa – rozmowa z przedstawicielami Klubów DLR (Górnośląsko-Zagłębiowskim, Pomorza Zachodniego oraz Bydgoszczy i Torunia).

„Żyjemy w dobie powszechnego zainteresowania się dolą chłopów. Wszyscy gadają o jego potrzebach i dążeniach. Ale czy tym, którzy najgłośniej krzyczą, chodzi naprawdę o byt i świadomość chłopa?” — szkic Władysława Kowalskiego dotyczący kwestii chłopskiej.

Na podium izb, na ambonach chrześcijańskich, na zwyczajnych spotkaniach, w teatrach, a przede wszystkim w sądach często mówiono o robotnikach; ale nikt jeszcze nie próbował rozmawiać z robotnikami. Jest to sposób, którego trzeba spróbować.

Wiązka tekstów – publicystycznych, krytycznych, literackich – prezentowana w numerze 07-08/2023 poświęcona jest wizji innej nowoczesności i inaczej ukierunkowanego postępu w krajach byłego ZSRR. Ich autorami i autorkami są osoby wyrastające z różnych tradycji lewicowych pochodzące z Ukrainy, Polski i Rosji.

Miasto Bachmut nie schodzi z łamów światowej prasy wskutek zaciekłych walk toczących się o nie między armiami Ukrainy i Rosji. Jednak mało kto wie, że sto lat temu, na przełomie lat 20. i 30., Bachmut na pewien czas stał się centrum ukrainizacji Donbasu. Najwyrazistszą kartą tego procesu było proletariackie czasopismo literackie „Zaboj”.

Nie chodzi o nostalgię za przeszłością, której powrót nie wchodzi w rachubę – nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki. Chodzi o to, że warto nakreślić szkice nowej nowoczesności, w której znów możliwa byłaby sieć współrzędnych, a więc sama idea postępu, perspektywa, dzięki której można się poruszać.

Myślenie we właściwym tego słowa znaczeniu zaczyna się właśnie tam – i tylko tam – gdzie świadomość człowieka natrafia na sprzeczność.

Szcześniak zbudowała opowieść o Polsce Ludowej wokół mobilności społecznej i w ten sposób uderzyła w jedno z popularnych założeń przedstawiających socjalistyczny okres w historii Polski jako godny pożałowania czas upadku i degradacji.

Głos Giełzaka stanowi po Janie Śpiewaku i Rafale Wosiu trzecie w ostatnich latach tak doniosłe wołanie o próbę redefinicji lewicy – recenzja „Wiecznej Lewicy”

Emancypacyjny projekt Świrszczyńskiej zakorzeniony był w porewolucyjnej tradycji socjalistycznej, która walkę o prawa kobiet dostrzegała w upolitycznieniu pracy reprodukcyjnej, zaś równość kobiet nierozerwalnie wiązała ze zmianami stosunków społecznych.

Aby zmarginalizować znaczenie długoletnich walk robotniczych, Winkler dokonuje dramatyzacji narodzin liberalnego ducha, wyolbrzymiając znaczenie wydarzeń majowych i nadając im charakter kluczowego dylematu czy historycznego momentu.

Tym, co zwraca uwagę od pierwszej strony „Lat” Annie Ernaux, jest szczególna konstrukcja podmiotu. Przywykliśmy do powieści prowadzonych w pierwszej osobie liczby pojedynczej, powieść to w końcu historia protagonisty. Ernaux tymczasem proponuje podmiot zbiorowy, który mówi: „my robiliśmy”, a najczęściej: „robiło się”.

Kalecki zawdzięczał geniusz swoich teorii, przynajmniej w dużej części, półperyferyjnemu pochodzeniu. Emocjonalnie zaangażowany w socjalizm, zawsze dostrzegał błędy stalinowskiej wersji gospodarczego planowania. Ale nigdy nie łudził się, że ideologiczny import anglosaskiego liberalizmu może zaradzić problemom Polski.

Tragedia człowieka, uzbrojonego w maszyny i serce oraz dialektykę natury, musi zostać rozwiązana drogą socjalizmu. Musimy jednak zrozumieć, że to zadanie jest niezwykle poważne. Pradawne życie na „powierzchni” natury mogło jeszcze uzyskiwać to, co niezbędne, z odpadów i wydalin żywiołów i substancji. Ale my pchamy się w głąb świata, a on w odwecie miażdży nas z taką samą siłą.

Przy bliższej lekturze „Manifest komunistyczny” okazuje się przede wszystkim dziełem wielowymiarowym. W ujęciach naszych autorek i autorów to zarówno „narzędzie mobilizacji ruchów społecznych”, jak i „jedno ze szczytowych osiągnięć literackiego modernizmu” czy „rodzaj literatury konceptualnej”. To tekst tyleż wizyjny, co analityczny; to przedsięwzięcie krytyczne i praktyczne – „tekst, który istnieje po to, by wyjść poza tekst”.

W sto siedemdziesiąt lat po pierwszym wydaniu „Manifestu komunistycznego” trudne do uchwycenia siły globalnego kapitału – albo „aterytorialnego Imperium” – wciąż przypominają posępnego czarnoksiężnika: nigdy nie będzie on jednak w stanie wyciszyć tych potęg podziemnych, które wyczarował.