varia felietony

Oczywiście, jeżeli Bargielska „rozmawiała” z którymś z modeli językowych, a następnie w jakiś sposób wykorzystywała generowane przez niego treści, to nie można przecież powiedzieć, że pisała nim niczym piórem. Nie sprawia to jednak, że analogia się rozpada – a raczej, że powinna ona dotyczyć ogólniejszej płaszczyzny.

Człowiek chciałby szybko i bystro, a kończy wysiadując tak zwaną rozkminkę zwyczajnie przydługo. Wysiaduje, bo się boi, że potem go pociągną do odpowiedzialności za jakieś niedomyślenia – szósty odcinek cyklu felietonowego.

„Wyobrażam sobie smutne i zawiedzione twarze, dużo smutnych i zawiedzionych twarzy naraz, widzę je na zebraniu redakcji, gdy patrzą na swoje kartki, a potem na kartki sąsiadów, czy im też z tych kropek wyszło to samo” – felieton Olgi Hund o współpracy „Tygodnika Powszechnego” z siecią paczkomatów InPost.

Język poruszył i poróżnił czytelników „Love song”. Mnie natomiast zaplątało się coś w mózgu, gdy przeczytałam co niektórzy musieli konceptualnie naprodukować i w jakiej pozycji postawić czytelnika, by powiedzieć, że w książce występuje ciekawy (piękny / misterny / kunsztowny / eksperymentalny – czy cokolwiek z tego klucza) język.

Małgorzata Lebda została ambasadorką marki odzieżowej NEW POEMS, której nazwa swoją drogą w pierwszym momencie skłania do zastanowienia: czy to poetka wymyśliła markę, czy też marka poetkę?

Właściwie więc nie ma możliwości czytać tych słów o młodej krytyce w inny sposób niż jako dobrodusznego westchnienia nad młodocianymi kłótnikami, których świat jeszcze łudzi. Natomiast kłótnik prędki do bitki, gdy o nim piszą — trzeci odcinek autorskiego cyklu krytycznoliterackiego Barbary Rojek.

„Na Fashion Week w Paryżu pewnie nie pojadę i nie zrozumiem, ale może da się ryzyka-fizyka jeszcze przekonać do pójścia na slam i dane będzie mu oświecenie? Fizyk z taką myślą zasiada więc do czytania o slamie. Od razu uderza go napięcie między stwierdzeniami o szalonej popularności slamu, a jednocześnie rzekomo odczuwanej wobec niego pogardzie” — drugi odcinek autorskiego cyklu krytycznoliterackiego Barbary Rojek.

Nie poproszono mnie wprawdzie o „cotygodniowe jebanie” niczego, ale sama sobie pomyślałam, że dobrze by było mieć swój kącik, spłachetek do jebania i nie tylko. Etatu, a nawet przyzwoitej stawki za zlecenia na razie nie ma, więc wymyśliłam, że felietony mogą być szczytem, na który obecnie mnie stać, bieżącej krytyki literackiej.

Tylko teraz, z tą marnością trzymaną za rękę i kartonem rozpuszczonym pod językiem, było mi nieźle i mogłem się znieść. Rzeczy, o których myślę, że są ważne, jakoś istotne, nieodmiennie ropiejące i skończone. Gdzie jesteś, przeżycie?

Chciałem, żeby coś się działo i nabierałem samego siebie, że się dzieje, że rośnie czymś innym niż gulą w gardle, niż obrzękiem w krtani, że dokądś idzie, na nasypy, tarapaty albo pohybel, w dzielnice biznesowe, między blaszane garaże, gdzie jako nastolatek ubijam szklane lufki, z czarnym osadem, w pół pęknięte. Gdzieś, gdzie mnie nie dojrzysz, gdzie przed nami umknę.

Wreszcie wybiła jakaś pora. Świtało i wstawało światło, a my, oddani sprawom życia, w objęcia nieustannie mknęliśmy śmierci. Mimo wszystko dziwnie miękkie zdawało mi się to wygasanie na przełomie sezonów, to ciągłe tonięcie w sobie, ta cała zawierucha kształtów, to wieczne kłębowisko form.

Myślę, że każda decyzja jest „brzemienna w skutki” — i o to właśnie w nich, w tych decyzjach, chodzi. Takie właśnie były te dni. Wszystko niepoważne — uchylając się od istotnych decyzji, chciałem być kimś innym.

I co, i jestem na tym spierdziałym sylwestrze, i piję tego zdechłego szampana, i tak strasznie nie chce mi się tutaj być, i myślę tylko o tym, żeby doczekać spokojnie do północy, a potem zawinąć do domku, położyć się na łóżeczku, przytulić kotka i takim już — zwiniętym, przytulonym — sobie na nowy rok zostać.

A może tak zrób coś ze swoim życiem? A nie tylko leżysz i leżysz. Rolą teorii jest wypracowanie stosownego pojęcia praktyki; wiedziałem o tym, ale niczego w związku z tym już nie czułem, z wysokości łóżka zastanawiałem się, po co tak dnieje i dla kogo tak zmierzcha, ciągłe przekąsy i smęty nad uchodzącym latem miłości.

Żal mi nas wszystkich, bo głęboko wierzę, że moglibyśmy inaczej, jakoś bardziej przytulnie, na wesoło. W tym do bólu ponurym miejscu rękę podają sobie papież z Balcerowiczem, Kwaśniewski z Buzkiem, Wałęsa z Mazowieckim, zielona polska wyspa z ciepłą wodą w kranie.

Moja przepastna dwudziestko, od teraz bywaj albo w pokoju, albo na zdjęciach obcych telefonów! Dumałem już nad pokoleniowym procesem przechodzenia z pozycji podstarzałej zbuntowanej młodzieży na pozycję aspirującego kredytobiorcy. Nie było w tym żadnej tragedii – być może trochę goryczki, trochę pogodnego rozczarowania.

Rankiem czwartego września bieżącego roku uroczyście wyjechałem sobie z Polski bez, jak to się mówi, wyraźnego zamiaru powrotu; czułem się rześko. Małe święto, które możemy wspólnie spalić po trzysta. Albo z lufki gdzieś za winklem.

Myśl o nadchodzącym lecie paraliżowała mnie. Gdzie się podziać? Chyba trochę bełkotałem, na twarz padały mi promienie słońca, w gardle miałem zawiesinę, mrużyłem oczy. Musiałem wyglądać bardzo źle. Jak beztroski kuzyn z małego miasteczka, papuśny, cały spieczony przez skwar.

Wiosna poradzi sobie bez nas całkiem nieźle. Możemy jej zza okien pomachać, kiedy rozbudzeni – już z kawusią w ulubionym kubeczku – przystajemy w szlafroku przy parapecie i z dziwnym żalem dochodzi do nas, że w czasie tym ciężkim i mrocznym po prostu nie mamy co ze sobą zrobić.

Świat miał się coraz gorzej, tymczasem w sypialni pachniało świeżym praniem, w łazience szamponem, w kuchni – masełkiem. Byłem przygnębiony, ale na twarz nałożyłem sobie żel nawilżający, na dłonie krem odżywczy, na ramiona olej migdałowy. Wszystko to była forma jakiejś pociechy.

Mamy jednocześnie najlepiej i najgorzej na świecie, ale mało kto chce się tym dzielić. Szkoda, bo wszyscy moglibyśmy powiedzieć sobie coś ważnego. Kolega z borderem, koleżanka z depresją. Całe serduszko na wierzchu, wszyscy łykamy psychotropy i przechodzimy przez kryzysy: poniedziałek, środa, piątek.

Och, Karolku, i co ty, rumiany brodaczu, wyszeptałbyś mi do uszka w chwilach kryzysu, przez jaki przechodzę w tych lepiących się, długich i upalnych dniach sierpniowych? Gdybyś tylko widział, jaki los spotka twoje wygłodzone potomstwo wszystkich kontynentów.

Jeśli literatura nie służy wyzwoleniu, ma naprawdę najgorzej na świecie. Wiersze, które budują barykady. Twórczość, która obali kapitalizm, a potem zrobi się jej przykro, bo już do niczego nie będzie potrzebna. Literatura – jeśli ma najgorzej na świecie, a przecież wszyscy wiemy, że tak właśnie ma – najstosowniej sprawdza się jako wyznanie niewiary w samą siebie.

Nie wiem, dlaczego o niektórych rzeczach myślę, że są ważne bardziej, a o innych, że są ważne mniej. Spośród rzeczy, o których myślę, że są najmniej ważne, potrafię wskazać siebie. Z rzeczy ważniejszych: kapitalizm. Trzeba go pogrzebać. Bagatelizując pryncypia, najczęściej omawiamy to, co nieistotne.

To nie był dobry rok (chyba że jednak), ale też błagam, żadna z tego tragedia, bo niby który spośród tych dwudziestu siedmiu był dobry. Może ten, w którym przystąpiłem do pierwszej komunii świętej. Wiązałem uroczyście białe lakierki w sypialni rodziców: naprzeciw wielkiego lustra, w którym odbijał się pucołowaty chłopczyk.

W swoim śnie rozmawiam z DJ-em, który wrócił z tournée po zakrystiach. Mówi, że grał we wszystkich parafiach województwa podlaskiego dla legionu małych ministrantów – kolejna odsłona cyklu felietonów Krzysztofa Sztafy.

„Kilka lat temu przyjechałem z miasteczka do miasta kolejką WKD i od tego czasu krążę, wydeptuję te szlaki, które z czymś mi się kojarzą” – felieton Jakuba Nowackiego z cyklu „Perły z odwiertu”.

Mam dobre wieści. Otóż jest dla nas nadzieja, „mała i niedorzeczna”. Już na samym początku sproblematyzujmy oczywiste – jak czujecie się na wylocie wakacji? Poznaliście kogoś, zakochaliście się, zostaliście odrzuceni? Komu na wspomnienie mijającego ciepełka chce się płakusiać, a komu na myśl o nadchodzącej pizgawicy kołacze serduszko? – Krzysztof Sztafa w 13. odcinku „Ćwiczeń z rezygnacji”.

Załóżmy, że jesteś nieszczęśliwy. Albo chociaż strukturalnie przygnębiony. Umówiłeś się i o konkretnej godzinie pojawiłeś na parterze. To dobry początek. Jest środek lata – dajmy na to, że geometryczna połowa lipca. Wtorek – Krzysztof Sztafa w 12. odcinku „Ćwiczeń z rezygnacji”.

Co robić w maju? Co zrobić z majem? Chętnie ułożyłbym krótki poradnik dla tych, którzy nie potrafią sobie poradzić z tym złośliwym miesiącem. Ale przecież sam nie wiem, co począć i gorączkowo poszukuję rozwiązań.

„Było takie pismo, bruLion…”, wyjąkałem niepewnie, prowadząc wieczór autorski z Przedstawicielem Pokolenia bruLionu. Przedstawiciel Pokolenia bruLionu spojrzał na mnie z politowaniem i od razu pojąłem chybotliwość mojej konstrukcji.

Dziwnym trafem w umysłach naszych rodzimych inżynierów kulturalnych nie zrodził się dotąd pomysł wydawania czegoś w rodzaju literackiego »Bravo Sportu«. W takim piśmie można by przecież z powodzeniem opublikować skróconą wersję wywiadu rzeki z Jerzym Pilchem. Najbardziej pikantne szczególiki. Top ten.

Teksty czołowego Krytyka Progresywnego, mimo ogólnej ideowej słuszności, mimo zgody z nim co do pryncypiów, czyta się ciężko. Jak już coś Krytyk Progresywny napisze, przeczytać wypada, ale że w połowie jego szkiców ogarnia znużenie – przyznać hadko.

Rudymenta pozostają niezmienne. Cztery są wielkie dyscypliny polskiej klasy średniej, na czterech filarach wspiera się polski wypoczynek – na Wędkarstwie, Grillowaniu, Grzybobraniu i Działkownictwie. Ale pierwsze trzy aktywności kumulują się tak naprawdę w ostatniej – tekst z cyklu felietonów „Perły z odwiertu” Jakuba Nowackiego.

Pora szczelnie zamykać okna przeglądarki, kasować pliki cookies, pora zbierać siły na wieczne łowy w niepojętych lasach, na Bezpieczne Wyłączenie Komputera. Bracia i Siostry – koniec jest bliski. Ale przed końcem warto przejrzeć zakładkę Historia – wiedzieć, co z niej usunąć, co zostawić na wieczne pamiętanie.

Lektury bywają rozmaite, a więc również niechciane. Te ostatnie wolelibyśmy zapomnieć, wyrzucić z mentalnego śmietnika, zastąpić innymi. Im jednak większy nasz upór w dążeniu do resetu, tym silniej zdaje się w nas zakorzeniać to, co wypierane.

Nieżyjący już redaktor naczelny „Przekroju”, Marian Eile, grzmi z kolorowych stronnic nowego „Przekroju”: „Lekko! Pismo robi się lekko”. Nic mi o tym nie wiadomo.

Nie jesteśmy narodem czytającym jak inne narody europejskie, głównie przez to, że Polacy nie czytają. Stan czytelnictwa w Polsce mizerny jest, albowiem Polacy nie czytają. Nie czyta Polak i nie czyta Polka, nie czyta mieszkaniec gminy, powiatu, małej, średniej i dużej miejscowości.