Sonia Jaszczyńska

Nikt nie wie o Henryku Berezie więcej niż jego sny – spisał je dla nas w ogromnej „Oniriadzie”. Sny nigdy nie kłamią, nie mają powodu, chociaż raz jest to prawda większa, innym razem mniejsza, ale zawsze prawda, o ile nikt nie dotknie jej tępym narzędziem interpretacji i nie spróbuje podporządkować logice jawy.

Trudno nie ulec wrażeniu, że „Lata szkolne Jezusa” to w gruncie rzeczy historia o miłości, która rozumiana jest na tyle sposobów, ilu jest bohaterów powieści. Coetzee nie ocenia żadnego z nich. To nie tyle kwestia relatywizmu, co przenikliwego realizmu pisarza.

W recenzjach kolejnych tomów Honeta roi się od mniej lub bardziej sensownych interpretacji – wskutek przeświadczenia, że pierwsza osoba, która je zrozumie, przejdzie do historii literatury – recenzja „cichych psów” Romana Honeta.

Wicha nurza się w odmętach pamięci, pragnąc odnaleźć w „czarnych znakach” jakąś puentę i wywróżyć z ciągów liter parę oględnych słów. Ma być rzeczowo i bez zbędnych sentymentów. „Bo matka zawsze tak mówiła” – Maciej Oleksy recenzuje „Rzeczy, których nie wyrzuciłem” Marcina Wichy.