#wieś

Nie poproszono mnie wprawdzie o „cotygodniowe jebanie” niczego, ale sama sobie pomyślałam, że dobrze by było mieć swój kącik, spłachetek do jebania i nie tylko. Etatu, a nawet przyzwoitej stawki za zlecenia na razie nie ma, więc wymyśliłam, że felietony mogą być szczytem, na który obecnie mnie stać, bieżącej krytyki literackiej.

Perspektywa osoby notującej musi być wrażliwa na szczegóły, bo przecież interesują ją wyboistości, momenty szczególnie wybijające się, być może niekonsekwentne formalnie czy też treściowo – recenzja książki Justyny Kulikowskiej „Obóz zabaw”.

Bobula nie tworzy już dyskursu na temat wsi ani nie odsyła czytelnika do szerszej przestrzeni zatopionej w polityczno-społecznych kontekstach. W „Pustko” skupia się raczej na samym Szalejowie jako konkretnym miejscu, gdzie zdarzają się konkretne sytuacje.

Organizatorzy i wydawcy „Pamiętników nowego pokolenia chłopów polskich” powołali konkurs w roku 1996, nawiązując bezpośrednio do schedy pamiętnikarstwa chłopskiego z lat 30. W sumie przez osiem lat ukazało się piętnaście tomów materiałów konkursowych.

Czytelnicy! Połóżcie rękę na sercu i powiedzcie, czym choć na włos zełgał, czy my nie mamy duszy pańszczyźnianej? Mamy, a tych, którzy się jej pozbyli i otwarcie i jasno prawdę ludowi głoszą, zowią dziś wywrotowcami, burzycielami. Pisać muszę, bo myślę, a myśleć to znaczy jeść, a któż głodniejszy jak lud?

Ty herodzie na głodzie, wyciorku co wtorku, plugawy rozporku! Ty luesie gęgawy, bezecie niemrawy, kutafonie bladawy! Ty smrodzie smrodami śmierdzący, zbuku ty cuchnący, kuprze zwisający!

Prawdą jest, że od tamtego czasu w Dolinie straszyło i nikt nocą do domu na skróty nie wracał. A dzieci to i w dzień nie poszły tam krów paść. Nawet za przyobiecany kozik z samej Radomży.

Polska literatura współczesna uwielbia umagiczniać i orientalizować prowincję. W ostatnich latach do chóru opisujących ją w podobnym tonie powieściopisarzy przyłączyli się także autorzy książek non-fiction.

Współczesne powieści podkreślają i estetyzują izolację historyczną, kulturową, społeczną i gospodarczą wsi. Widziana w ten sposób wieś pozostaje rozmytą przestrzenią zamieszkaną przez przezroczyste podmioty uczestniczące w pochodzie pokoleń, sporadycznie zakłócanym przez inwazję nieprzekraczalnej odmienności.

Możliwości powstania takiego dokumentu piśmiennictwa polskiego, jakim są „Listy emigrantów z Brazylii i Stanów Zjednoczonych 1890-1891” (1973), nie sposób było podejrzewać i nikt tego nie robił, chociaż nad nieistnieniem czegoś takiego właśnie wielu ubolewało,

Mencwel ani przez chwilę nie pozwala nam zapomnieć, że jest profesorem od kultury zafascynowanym wsią, co robi wrażenie, jakby się po tej wsi przechadzał w tweedowej marynarce i z fajką – recenzja „Toastu na progu” Andrzeja Mencwela.

Bolechowski zamek trwa, a jego zmiany od przedwojennego zamku hrabiowskiego po powojenne muzeum to tylko kosmetyka, chciałoby się powiedzieć: płytko kryjący tynk. Zamek-muzeum góruje i tylko w niewielkim stopniu kształtuje folwark, a później wieś – recenzja „Robinsona w Bolechowie” Macieja Płazy