Andrzej Frączysty

Mamy w Polsce długą tradycję prozatorską, mamy bogatą tradycję reportażu literackiego, chciałbym, aby powstała również tradycja nauki literackiej – pisania opartego na myśleniu teoretycznym, gdzie sama teoria nie jest przedmiotem, tylko sposobem na opowiedzenie nowej historii

Ankieta literacka poświęcona twórczości Jarosława Markiewicza (1942-2010) z okazji wydania tomu „Aaa!…”. Na pytania odpowiadają: Tomasz Jastrun, Iwona Smolka, Leszek Szaruga i Adam Wiedemann.

Chcieliśmy, żeby wyróżnione teksty były reprezentantami wszystkich pamiętników konkursowych. Nie chcieliśmy nagrodzić tylko przedstawicieli wielkomiejskiej klasy średniej. Staraliśmy się zwracać uwagę zarówno na to, co autorki i autorzy opisywali, czyli na swego rodzaju wartość badawczą tekstów, jak i na to, w jaki sposób to robili.

Mówienie o tym, czym potencjalnie mógł być „Bezmatek”, a czym nie jest (esejem, powieścią historyczną), pokazuje, jak bardzo nieoczywiste było dla mnie to rozwiązanie. I – z tego samego powodu – jak bardzo zaskakuje mnie, kiedy ktoś interpretuje tę prozę w kategoriach dziennika intymnego, żałobnego.

Od jakiegoś czasu znajdujemy się w systemie permanentnego kryzysu, w jakiś sposób podkręcanego przez działania władzy, i jest to zawsze kryzys bombardujący sferę psychiczną. Powiedzmy więc, że wiersz-jako-środowisko to taki unik, przegrupowanie podmiotu, jego częściowe rozproszenie w celu podjęcia bardziej złożonej gry z treściami przychodzącymi do nas ze strony tzw. „świata zewnętrznego”.

Gdy okazuje się, że nikt nie wymyślił miłości na nowo, nikt nie wymyślił prawdziwego życia i nikomu nie udało się zmienić struktury chemicznej moczu, przyjemnie jest się zastanawiać, kto zrobił trzy kroki, jeden krok, pół kroku w stronę czegoś tak niemożliwego, czemu żadne pojęcie awangardy nie byłoby w stanie sprostać.

Ankieta literacka dotycząca twórczości Debory Vogel (1902-1942), żydowskiej pisarki, filozofki, krytyczki literackiej i krytyczki sztuki. Odpowiadają: Joanna Bednarek, Andrij Bojarov, Barbara Klicka, Joanna Lisek, Paweł Polit.

Totemy, w które cholernie wierzę na poziomie psychologicznym i magicznym, to takie przedmioty, które nie służą nikomu poza tobą, są tylko twoje, tylko ciebie chronią i tylko tobie mają dawać radość. W książce chciałam pokazać właśnie te przedmioty, niepotrzebne, śmieszne, więzienne, które jednak dają bohaterkom poczucie podmiotowości. Jestem, mam.

„Manifest komunistyczny” nie jest dziełem akademickim, jest dziełem politycznym i w związku z tym powinien być traktowany jako coś, co może być interpretowane i zmieniane na wiele różnych sposobów. Dlaczego feminizm zastępuje komunizm? Ponieważ feminizm jest na podobną skalę czymś skrajnie rewolucyjnym, nowym i odważnym – Teresa Vetter i Piotr Puldzian Płucienniczak o przygotowywanej reedycji „Manifestu komunistycznego”

Zofia Król, Dawid Kujawa, Mikołaj Ratajczak, Bartosz Sadulski, Małgorzata Szczurek i Aleksandra Żdan w ankiecie literackiej poświęconej praktyce redaktorskiej opowiadają o tym, jak rozumieją swój zawód, praca nad jakimi tekstami i z jakimi autor(k)ami nauczyła ich najwięcej oraz jakie uwarunkowania natury strukturalnej w największym stopniu wpływają na stan pola, w którym usytuowani są jako redaktorki i redaktorzy.

O tym, jak wygląda codzienność redaktorek i redaktorów, skąd czerpią wiedzę i umiejętności, w czym dostrzegają największe trudności i niebezpieczeństwa zawodu i za go cenią, a także czym jest i czym będzie Stowarzyszenie Korektorów i Redaktorów (SKiR) opowiadają Anna Mirkowska i Wojciech Górnaś.

W ankiecie literackiej poświęconej działalności literackiej Tomasza Pułki głos zabierają: Agata Jabłońska, Radosław Jurczak, Szymon Słomczyński, Krzysztof Sztafa i Rafał Wawrzyńczyk.

Skłaniam się ku owej niedocieczonej, prześlepianej reszcie: niezbitej afirmacji życia wyzierającej spod – zdawać by się mogło – absolutnej katastrofy świata, języka i bohatera tej powieści. W moim przekonaniu podskórne „tak” dzieła Lipskiego wybija się na widoczny, niezaprzeczalny i często zdumiewający poziom: niepokoi, hipnotyzuje, bo – w pewnym sensie – nie ma prawa go być. A jest.

Ankietowani – Jarosław Fazan, Hanna Gosk, Inga Iwasiów, Adam Lipszyc, Agnieszka Maciejowska, Piotr Paziński, Marta Tomczok-Cuber, Jagoda Wierzejska – opowiadają o swoim pierwszym zetknięciu z pisarstwem Leo Lipskiego, zastanawiają się nad tym, kim dla nich jest oraz zdradzają, co nie daje im spokoju w twórczości autora „Piotrusia”.

Ankieta literacka cyfrowego miesięcznika krytycznoliterackiego „Mały Format” poświęcona eseistyce Jolanty Brach-Czainy. Ankietowane kreślą wielowymiarowy portret zaangażowanej filozofki, eseistki, feministki, antropolożki codzienności, wreszcie – nauczycielki niezależnego myślenia, dawczyni języka, który odsłania przed nami dotychczas prześlepiane obszary bytu.

Zapis dyskusji o polskim eseju literackim, zorganizowanej z okazji premiery książki „Polski esej literacki. Antologia” pod redakcją Jana Tomkowskiego. W rozmowie udział wzięły: Eliza Kącka, Renata Lis i Roma Sendyka. Spotkanie poprowadził Andrzej Frączysty.

W 2017 roku mija trzydziesta rocznica opublikowania eseju Jana Błońskiego „Biedni Polacy patrzą na getto”. O jego aktualności i jej braku, o tym, co go poprzedzało i o tym co nastąpiło, również za jego sprawą, z Jackiem Leociakiem rozmawia Andrzej Frączysty.

Literacki aspekt twórczości Zygmunta Baumana (1925-2017), choć bywa zauważany, często zostaje zepchnięty do drugorzędnej roli. Zajmując odmienne stanowisko, o Zygmuncie Baumanie jako pisarzu z tłumaczem jego najważniejszych książek, Tomaszem Kunzem rozmawia Andrzej Frączysty.

Lektury bywają rozmaite, a więc również niechciane. Te ostatnie wolelibyśmy zapomnieć, wyrzucić z mentalnego śmietnika, zastąpić innymi. Im jednak większy nasz upór w dążeniu do resetu, tym silniej zdaje się w nas zakorzeniać to, co wypierane.