Nadia Linek

„Niewinni” Hermanna Brocha to powieść koturnowa, która operuje na (bardzo) wysokich diapazonach. Rzecz deklaratywna, o znaczeniu wykładanym do końca. Proza osuwająca się w dydaktyzm i kazanie moralne.

„nasza ciała są piękne i silne / nasze umysły są silne i piękne / nasze serca”

I tłum ponownie ruszył przed siebie. Drzwi zatrzeszczały, oderwały się od framug i upadły z trzaskiem. Na śmierć wystraszeni, osłupieni „strażnicy ładu społecznego” poukrywali się po kątach. Kobiety wparowały do urzędowych składów i zaczęły bić kijami każdego, kto im się nawinął.

Prawdą jest, że od tamtego czasu w Dolinie straszyło i nikt nocą do domu na skróty nie wracał. A dzieci to i w dzień nie poszły tam krów paść. Nawet za przyobiecany kozik z samej Radomży.

„Wiedziałam, że gdybyśmy się napiły razem, to poznałabym ją lepiej. Więc piłyśmy z gwinta tanie czerwone wino. Zawsze
 poza sezonem na plaży w Mielnie. Piździło. A my się razem upijałyśmy. Tańczyłyśmy na wydmach” – fragmenty „Bezmatka” Miry Marcinów.

Mówienie o tym, czym potencjalnie mógł być „Bezmatek”, a czym nie jest (esejem, powieścią historyczną), pokazuje, jak bardzo nieoczywiste było dla mnie to rozwiązanie. I – z tego samego powodu – jak bardzo zaskakuje mnie, kiedy ktoś interpretuje tę prozę w kategoriach dziennika intymnego, żałobnego.

W „Bezmatku” Marcinów wyprowadza nas poza skodyfikowany, bezpieczny sposób wyrażania emocji, zmierzając ku terenowi słabo zbadanemu, domenie przeżyć pozostającej nadal w dużej mierze „czarnym kontynentem”, jak moglibyśmy ją określić za Freudem i Irigaray.

Byłoby wspaniale, gdyby za prężną akcją promocyjną wokół „Jeszcze kocham. Zapisków intymnych” poszło zainteresowanie czytelników i czytelniczek tą poezją. Byłoby natomiast fatalnie, gdyby ta niewielka publikacja okazała się kolejną szpilką, którą Świrszczyńska zostanie przytwierdzona do jakiejś nowej – tym razem sztambuchowo-romansowej – gablotki.

Trzy wiersze Hansa Magnusa Enzensbergera z książki „Spotkanie innego rodzaju” w tłumaczeniu Ryszarda Krynickiego.

Proza Anny Żukowskiej sytuuje się gdzieś w rejonach eseistyczno-autobiograficznych notatek o filozoficznym zacięciu. „Mięcho” to książka o cielesności w stanie radykalnego rozkładu, osobista i bezkompromisowa niezgoda na masowe doświadczanie choroby.

„Wojnę” Świetlickiego, krzyżują dwa podziały binarne: wertykalny – na „cwanych” (czyli elitę, chociaż marnej jakości, skoro jest tylko cwana, a nie mądra) i „głupich” – oraz horyzontalny – w ramach obu tych poziomów nienazwany, ale zasadniczy, skoro prowadzi do tytułowego sporu.

„Sukces jest najsłodszy dla tych / Którym nie był dany. / Żeby docenić nektar / Trzeba być spragnionym.” – zestaw wierszy w przekładach Krystyny Lenowskiej.

Wielkość Emily Dickinson tkwi w napięciu między dokładnie zbitą klatką a zamkniętymi w niej emocjami. Ale, niestety, ta wspaniała forma zdradza słabości nowych przekładów – recenzja wyboru „Jest pewien ukos światła” w tłumaczeniach Krystyny Lenkowskiej.

„Kilka lat temu przyjechałem z miasteczka do miasta kolejką WKD i od tego czasu krążę, wydeptuję te szlaki, które z czymś mi się kojarzą” – felieton Jakuba Nowackiego z cyklu „Perły z odwiertu”.

Joanna Ostrowska w „Przemilczanych” przekracza tabu, pokazuje, co kryją białe plamy, wskazuje też beneficjentów tego milczenia i ciągle trwającą krzywdę ofiar. To lektura bardzo ważna, kamień milowy w najnowszej historiografii.

„»Nightwood« nie przynosi pocieszenia”, stwierdza Jeanette Winterson, współczesna klasyczka lesbijskiej literatury i autorka kolejnego po Eliocie wstępu do tej książki. To prawda. Powieść Djuny Barnes, chociaż zaledwie stupięćdziesięciostronicowa, gęsta jest od atmosfery wzajemnego niezrozumienia bohaterów i bohaterek.

Musiała wyzwolić się z kobiecości, żeby być bliżej ducha, co jej pomogło być przezroczystą, niewidzialną jako ciało. Męska forma była jedyną, która gwarantowała jej przetrwanie jako twórczyni – o Marii Komornickiej/Piotrze Odmieńcu Właście rozmawiają Brygida Helbig i Karolina Kuszyk

Nikt na poważnie nie pokazuje przekładalności tej literatury na grunt polski we wszystkich zapalnych punktach, wśród których można wymienić kulturowo wdrukowany antysemityzm, współudział w Zagładzie, katolicką bigoterię, masową przemoc wobec kobiet i dzieci, dziedzictwo niewolnictwa, imperializm i kolonializm, potworny, brunatny kształt pierwszego państwa, jakie stworzyliśmy po latach zaborów, folwarczną mentalność.

Bolechowski zamek trwa, a jego zmiany od przedwojennego zamku hrabiowskiego po powojenne muzeum to tylko kosmetyka, chciałoby się powiedzieć: płytko kryjący tynk. Zamek-muzeum góruje i tylko w niewielkim stopniu kształtuje folwark, a później wieś – recenzja „Robinsona w Bolechowie” Macieja Płazy

Siri Hustvedt, znakomita amerykańska powieściopisarka, gościła w październiku 2017 roku na Festiwalu Conrada. Przy tej okazji o filozofii, literaturze, feminizmie oraz jej ostatniej niedawno przetłumaczonej powieści „Świat w płomieniach” rozmawia z nią Teresa Fazan.

Siła feminizmu Zadie Smith tkwi w jej języku i jego subtelności: jest świadoma znaczenia słów, które – roztropnie ważąc – wybiera, ale też nieobecności i przemilczeń, na jakie się decyduje – pisze Teresa Fazan w recenzji powieści „Swing Time”.

„Swing Time” Zadie Smith otwiera niewątpliwie sporo drzwi i zerkanie na to, co kryje się za nimi za pośrednictwem oczu bezimiennej X, stanowi pewien dyskomfort.

Ilekroć wraca się do wierszy Julii Hartwig, nie sposób odpędzić przekonania, że jest to poezja, która stoi po stronie życia. Poezja efemerycznych przyjemności, doceniająca pracę zmysłów, nie mająca pewności, co do ich, być może, zwodniczych percepcji – o najważniejszych wątkach w poezji Julii Hartwig (1921-2017) pisze Bartosz Suwiński.

Teksty czołowego Krytyka Progresywnego, mimo ogólnej ideowej słuszności, mimo zgody z nim co do pryncypiów, czyta się ciężko. Jak już coś Krytyk Progresywny napisze, przeczytać wypada, ale że w połowie jego szkiców ogarnia znużenie – przyznać hadko.

Twórczość Pułki w internecie stanowi wielki załącznik do jego wierszy. Wśród utworów wizualnych najbliżej jego poezji są te formy, w których wiersz (plik tekstowy) wbija się w grafikę (plik graficzny) i funkcjonuje na przecięciu się formatów – pisze Paulina Chorzewska w szkicu z cyklu „Tomasz Pułka i krytycy”.

Podczas jednej z podróży do Poznania Tomasz Pułka kupił w Empiku płytę Filipinek z serii Platynowa Kolekcja. Rano Tomek zapomniał wyciągnąć ją z odtwarzacza CD. I tak zostały mi po Tomku złote przeboje Filipinek bez pudełka – pisze Joanna Bociąg we szkicu z cyklu „Tomasz Pułka i krytycy”.

Pociąga mnie możliwość pokazania, jak Pułka miał się do utrwalonych – żeby nie powiedzieć: martwych – nurtów w poezji współczesnej. Chciałbym zatem na moment zobaczyć, jak Pułka czyta, o zgrozo!, Zbigniewa Herberta – Łukasz Żurek w szkicu z cyklu „Tomasz Pułka i krytycy”.

Tomasz Pułka był poetą, napisał o sobie dramatyczne zdanie: „ja którego nie ma” („Po sezonie”) – i czas pojąć, jak to się jest, nie będąc, i o co w tym szło – pisze Eliza Kącka w szkicu z cyklu „Tomasz Pułka i krytycy”.

Na tę poezję można spojrzeć z punktu widzenia pewnej „trzeciej drogi”, którą jest myśl postsekularna. Potencjalna Obecność ma dla Pułki zawsze charakter ambiwalentny, czyli wiąże się zarówno z pewną nadzieją, jak i silnym niepokojem – szkic Antoniego Zająca z cyklu „Tomasz Pułka i krytycy”.

Remigiusz Mróz jest aktywny nie tylko wydawniczo, ale i społecznościowo: prowadzi stronę autorską, pisze bloga, posiada konta w serwisach: Twitter, Lubimyczytać.pl, Instagram i Facebook. Innymi słowy, jest zawsze online, niczym bohater książki Jonathana Crary’ego, „24/7. Późny kapitalizm i koniec snu”.

Z dnia na dzień dochodzi do powołania totalitarnej, teokratycznej Republiki Gilead. Wizja Atwood jest skrajna, to historia o niewoli i o tym, co dzieje się z człowiekiem pozbawionym wszelkich praw i wolności, któremu odbiera się tożsamość i godność. I nie bez powodu ten człowiek ma płeć – Teresa Fazan o „Opowieściach podręcznej” Margaret Atwood.