rozmowy

Populizm lewicowy jest populizmem dlatego, że żąda sprawdzenia niesprawdzonych możliwości. Trawestując Freirego: odpowiedź na ucisk nigdy nie jest bardziej brutalna od samego ucisku – mówi Piotr Stańczyk w rozmowie „Jest szansa dla miliarderów”.

Potrzebujemy (…) większej obecności historii i kultury palestyńskiej w programach nauczania – rozmowa z Moniką Bobako o tym, jak uczyć o ludobójstwie.

Nasza praca działała nie na rzecz klas dominujących, ale na rzecz klas podporządkowanych. Dlatego uznano mnie za niebezpiecznego i subwersywnego – wywiad z Paolo Freirem.

Barbara Rojek rozmawia z poetami, krytykami i członkami środowiska literackiego o możliwościach pedagogiki poezji.

Ledwie parę lat ode mnie młodsi studenci ironizowali i podśmiechiwali się z lęków dotyczących zmiany sytuacji medialnej w latach 90. „Boją się komputera” – mówili o najważniejszych krytykach tamtego dziesięciolecia – „gdyby ich wtedy przenieść w czasie i pokazać im BookToka, dostaliby zawału”.

Nie jestem znawcą Bliskiego Wschodu. Książkę „Gaza. W obliczu historii” pisałem z punktu widzenia badacza historii europejskiej, historyka nowoczesnej Europy, bo dostrzegłem, jak wiele znanych mi konceptów i kategorii zostało zniekształconych i wykorzystanych do usprawiedliwienia ludobójstwa.

Zapis dyskusji towarzyszącej premierze dwóch numerów „Praktyki Teoretycznej” poświęconych realizmowi (2/2024) oraz jego związkom z wyobraźnią (4/2024).

„Przy okazji lektury drugiej książki Kujawy zastanawiałem się jednak, na ile ten radykalny kurs nie dostaje aby lekkiej zadyszki? Znacząca jest tutaj seria przejść, organizujących «Niedzielne ziemie»: od komunizmu do kommonizmu, od intensywności do alegorii, od cięć i zerwań do zacierania śladów i pochwały eskapizmu” – o projekcie krytycznym Dawida Kujawy rozmawiają Krzysztof Sztafa i Barbara Rojek.

„Oczywiście język samego tłumacza jest przesiąknięty jego światopoglądem i wyznawanymi wartościami. Jednak moim podstawowym obowiązkiem jako tłumaczki (…) jest zastanawiać się, jak powiedziałaby daną rzecz osoba, którą przekładam, a nie jak ja bym to powiedziała.” – o polityczności przekładu mówi Aga Zano w rozmowie z Filipem Matwiejczukiem.

„Chciałem przypomnieć radykalizm surrealizmu i ponownie go upolitycznić. Współcześnie zbyt często wszystko sprowadza się do garści barwnych anegdot z życia bohemy, a namiętną przygodę polityczną pomija się milczeniem. Mnie fascynuje właśnie to, że Breton i jego koledzy chcieli pogodzić Karola Marksa z Arthurem Rimbaudem.” – o swojej książce „Zemsta wyobraźni” opowiada Jerzy Franczak w rozmowie z Maciejem Oleksym.

Nagranie i transkrypcja spotkania wokół książki poetyckiej „Funky Forest” Agaty Puwalskiej (Dom Literatury w Łodzi 2024).

„Postulaty emancypacyjne nie straciły swojej ważności, ale straciły swoją siłę przebicia. Widać to również w krytyce literackiej. Krytycy odnotowując, że jakaś książka jest skierowana przeciwko dyskryminacji kobiet czy przeciwko homofobii, robią to z pewnym przekąsem – a postępują tak, ponieważ dyskurs emancypacyjny zamienił się w pewnego rodzaju konwencję” – rozmowa z Przemysławem Czaplińskim, autorem książki „Rozbieżne emancypacje. Przewodnik po prozie 1976-2020”.

Wśród nas są Zagłębiacy i Ślązacy, osoby z partii Razem i członkowie Ruchu Narodowego, ludzie z Siewierza i z Mikołowa – rozmowa z przedstawicielami Klubów DLR (Górnośląsko-Zagłębiowskim, Pomorza Zachodniego oraz Bydgoszczy i Torunia).

„W 2023 roku poziom ubóstwa skrajnego w Polsce wzrósł o 47%, co oznacza, że 2,5 mln Polaków – prawie co piętnasty – żyje w skrajnej biedzie (6,6% populacji). Po raz ostatni taki poziom ubóstwa został zanotowany w 2015 roku” – o polskiej biedzie kiedyś i dziś opowiadają Agnieszka Golczyńska-Grondas i Małgorzata Potoczna.

„W końcu, ile można gadać o szklanym suficie i neutralnych płciowo toaletach, kiedy kobiety są mordowane i gwałcone, czy to w przemyśle seksualnym, czy poza nim?” – rozmowa z Anną Obłękowską, współzałożycielką stowarzyszenia Bez.

Ogólnie można powiedzieć, że przyjęliśmy strategie stosowane przez związek na terenie zakładów pracy, ale zaadaptowaliśmy je do uczelni – Gabriela Wilczyńska i Monika Helak rozmawiają o ewolucji ruchu studenckiego w Polsce.

W kawiarni Czytelnika graficy mieli swój stolik. Przycho­dziło wielu ciekawych i znanych ludzi. Było to w końcu jedno z miejsc, w których odbywało się legendarne antyreżimowe knucie – przedruk fragmentu książki „Wy-twórcy książek. Historia społeczności wydawniczej w czasach PRL-u” pod red. Jacka Mrowczyka.

Pomysł zorganizowania się w ramach związku zawodowego – w naszym przypadku Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Inicjatywa Pracownicza – od razu spotkał się z bardzo dużym zainteresowaniem załogi. Jesteśmy nawet pewnym ewenementem w skali kraju, gdyż od początku istnienia naszej komisji zakładowej należy do niej ponad 50% zatrudnionych osób.

O realiach pracy w małych wydawnictwach opowiadają redaktorzy i redaktorki: ArtRage’a, Convivo, Cyranki, Drzazg, Glowbooka, Wydawnictwa J, Kontentu oraz Wydawnictwa papierwdole.

Dostrzegłam w Świrszczyńskiej sojuszniczkę w walce o warunki, w jakich nasze życie społeczne jest reprodukowane i podtrzymywane – rozmowa z autorką książki „Wybuch wyobraźni. Poezja Anny Świrszczyńskiej wobec reprodukcji życia społecznego”.

Hegel usiłuje zamaskować wyrwę negatywności, którą w projektowanym przez niego gmachu nowoczesnego państwa spowodowały motłoch i wojna. Robi wrażenie przestraszonego radykalizmem i wywrotowością swojego odkrycia – rozmowa z autorem książki „Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla”.

Ankieta literacka o 2022 roku w polskiej poezji – na pytania odpowiadają Rafał Gawin, Paweł Kaczmarski, Patryk Kosenda, Dawid Kujawa, Julian Rosiński, Zuzanna Sala, Jakub Skurtys, Agnieszka Waligóra, Rafał Wawrzyńczyk, Agnieszka Wolny-Hamkało i Łukasz Żurek.

Ferment poetycki pierwszych lat niepodległości wydał rozprószony, źle zorganizowany ruch, który nie doszedł do głosu, nie wypowiedział tego, co miał wypowiedzieć. Ten ruch poetycki został zdławiony nieomal w zarodku, zanim zdążył się wyklarować. Prehistorja „awangardy” pozostała więc czemś framgentarycznem, niepełnem.

Jukstapozycja, z konkretnej praktyki związanej z awangardą, o czym pisał Ważyk, stała się dziś czymś tak powszechnie stosowanym, że aż niezauważalnym. Została zawłaszczona przez kulturę masową.

Wizja Bastaniego ukazuje świat, który mógłby zaistnieć, gdyby rozwój technologiczny podporządkowany był potrzebom ludzi, a nie akumulacji kapitału.

Podejmowane przez ludzi próby okiełznania kosmicznego death drive są z góry skazane na niepowodzenie; kapitalizm skutecznie deterytorializuje i technicyzuje rzeczywistość oraz intensyfikuje procesy abstrakcji, a ludzka kultura powoli ulega likwidacji.

Może współczesny czytelnik chce dowiedzieć się z tekstu prozy, poezji czegoś konkretnego, a te oczekiwania są wynikiem szerszego treningu społecznego, który zagonił czy stara się zagonić tzw. literaturę piękną do produkcji złóż wiedzy na różne zajmujące tematy?

„Załoga SDK-u tak konsekwentnie poszerzała formy aktywności, aż wreszcie osiągnęła to, co jest najskrytszym pragnieniem każdej placówki kulturalnej: do SDK-u zaczęli przychodzić ludzie z własnymi pomysłami” – ankieta literacka poświęcona działalności twórczej Staromiejskiego Domu Kultury w Warszawie (2000–2020).

Podważanie pozycji tego, kto mówi w poezji, i osłabianie wiersza są w jakimś stopniu antyretoryczne. Autodekonstrukcja wypowiedzi to zabieg, którego świadomie nie zastosuje polityk ani kaznodzieja, poeta natomiast może się nim posłużyć. Z drugiej strony ‒ wiadomo ‒ ucieczka od retoryki jest niemożliwa. Pisanie zawsze będzie po części wyrachowane, wykalkulowane.

W ostatnich latach rozwiązał się worek z tematami – do tego stopnia, że teraz praktycznie każde kolejne spotkanie z cyklu „Ludowa historia Polski” w Teatrze Powszechnym dotyczy nowej publikacji.

Mamy w Polsce długą tradycję prozatorską, mamy bogatą tradycję reportażu literackiego, chciałbym, aby powstała również tradycja nauki literackiej – pisania opartego na myśleniu teoretycznym, gdzie sama teoria nie jest przedmiotem, tylko sposobem na opowiedzenie nowej historii

W Polsce Pasolini wciąż jest kojarzony głównie jako reżyser. To istotne, żeby rzucić światło na jego pisarską twórczość. Pasolini był człowiekiem słowa. Jako człowieka słowa się postrzegał i tak też jest postrzegany we Włoszech.

Oswald daje nam nie narrację, tylko próbę definicji tego, na czym polega świat ludzi. Oto zginął człowiek – co można o nim powiedzieć? Kim był? Czy to jest ważne, że jego ojciec hodował barany i był bogaty, i wierzył w wielką przyszłość dla swojego syna, czy to ważne, że czyjaś młoda żona wybiega i rozdrapuje sobie twarz? Jak w błysku śmierci zdefiniować człowieka?

Nowi realiści ideę wspólnotowości w pewien sposób odświeżyli. Udało im się pokazać, że artykulacja emocji, tych indywidualnych i zbiorowych, ma sens oraz że społeczeństwo musi wciąż na nowo negocjować swoje granice i włączać wykluczonych. Łączy ich właśnie polityczność, nie skłonność do konkretnej ideologii.

Ankieta literacka poświęcona twórczości Jarosława Markiewicza (1942-2010) z okazji wydania tomu „Aaa!…”. Na pytania odpowiadają: Tomasz Jastrun, Iwona Smolka, Leszek Szaruga i Adam Wiedemann.

Chcieliśmy, żeby wyróżnione teksty były reprezentantami wszystkich pamiętników konkursowych. Nie chcieliśmy nagrodzić tylko przedstawicieli wielkomiejskiej klasy średniej. Staraliśmy się zwracać uwagę zarówno na to, co autorki i autorzy opisywali, czyli na swego rodzaju wartość badawczą tekstów, jak i na to, w jaki sposób to robili.

Nagranie i transkrypcja spotkania wokół prozy poetyckiej „Wielka radość w polskich domach” Krzysztofa Sztafy (WBPiCAK 2024)

„Jednym z najważniejszych słów kluczy tej twórczości wydaje się kwestia odpowiedzialności za losy tych, nad którymi dzięki awansowi zyskało się symboliczną lub realną władzę” – rozmowa wokół „Czy to temat?”, zbioru dramatów Zofii Posmysz.

Mówienie o tym, czym potencjalnie mógł być „Bezmatek”, a czym nie jest (esejem, powieścią historyczną), pokazuje, jak bardzo nieoczywiste było dla mnie to rozwiązanie. I – z tego samego powodu – jak bardzo zaskakuje mnie, kiedy ktoś interpretuje tę prozę w kategoriach dziennika intymnego, żałobnego.

Ludwik Hering zwracał baczną uwagę na to, co mówią między sobą ludzie patrzący na płonące getto. Odnotowywali to też Adolf Rudnicki i Jerzy Andrzejewski. A to, co słyszeli pisarze było straszne, to była prawdziwa mowa ludożerców. „Żydki się smażą” – to u Heringa. „To za to, że zabili naszego Chrystusa” – to u Rudnickiego.

Od jakiegoś czasu znajdujemy się w systemie permanentnego kryzysu, w jakiś sposób podkręcanego przez działania władzy, i jest to zawsze kryzys bombardujący sferę psychiczną. Powiedzmy więc, że wiersz-jako-środowisko to taki unik, przegrupowanie podmiotu, jego częściowe rozproszenie w celu podjęcia bardziej złożonej gry z treściami przychodzącymi do nas ze strony tzw. „świata zewnętrznego”.

Czy jest w ogóle możliwe, żeby w dorosłym życiu nie wierzyć w potwory? Być może tak, ale musielibyśmy okazać się ludźmi bez wyobraźni. Niewykluczone, że poezja także nie pozwala żyć spokojnie. Co się może jeszcze wydarzyć?

Każdy z nas ma swój własny kinematograf. Ktoś kiedyś wpadł na pomysł, żeby nam ten kinematograf ubezwłasnowolnić. Bardzo dobrze mu poszło, ale to nie znaczy, że wiek ekranów nigdy się nie skończy. Prędzej czy później bateryjka się wyczerpie, kłamstwo się skończy i każdy sobie będzie bileterem.

Interesujące jest to, że poetki przestają „odbijać się” od jednych i tych samych paradygmatycznych metafor – czyli nie dość, że nie powielają spetryfikowanych klisz, to nie muszą też zaczynać od ich negowania jako poziomu zero poetyckiej refleksji. Korzystają też z zupełnie innego instrumentarium językowego, które pozwala im inaczej rozkładać akcenty.

Pierwsza część ankiety, w której pytamy o najważniejszy, najciekawszy, najbardziej niedoceniony lub najbardziej reprezentatywny utwór literacki ostatniej dekady. Na początek wypowiedzi Jarosława Fazana, Pawła Kaczmarskiego, Adama Lipszyca i Joanny Orskiej.

Ankieta podsumowująca dekadę w kulturze cyfrowej. Na pytania o najistotniejsze zjawiska, punkty przejścia i wizje przyszłości odpowiadają: Piotr Puldzian Płucienniczak, Aleksandra Pieńkosz, Magdalena Kamińska, Rafał Sowiński.

To, co robiła cała młoda krytyka, było swego rodzaju awangardową robotą. Było i jest. Skoro nie zajmiemy centralnych pozycji, bo nie godzimy się na reprodukowanie języka i władzy, które odpowiadają centrum, to zostaje nam tylko praca na marginesach. Język tej młodej, politycznie niepokornej krytyki nawiedza centrum jak marksowskie widma. I dobrze, niech im się śni po nocach, nawet gdyby to miała być jedna noc w roku.

Klucz tkwi w tym, by „wymyślić swoją trudność“, a więc nie powielać wesoło sprawdzonego schematu, tylko zawalczyć o linię czasopisma – w karnawale publikowania postawić sobie pytanie, „co” tak naprawdę warto publikować – dyskusja redakcji Małego Formatu.

Spotykamy się tekstowo w tym pliku, w tej rozmowie z okazji wznowienia powieści hipertekstowej pod tytułem „Blok” autorstwa Sławomira Shutego. Okazja więc bardzo doniosła i właściwie historyczna. Jakiego typu tekstem jest „Blok” z perspektywy historii literatury elektronicznej w Polsce i dlaczego właściwie dorobił się wznowienia?

Robię swoje. Wyłączam telefon. Wyłączajcie telefony po prostu. Dorastałem w latach siedemdziesiątych. Nie było do roboty nic poza łażeniem i rzucaniem kamieniami. Tyle – albo pisanie wierszy, a ich pisanie oznaczało dla mnie skupienie, myślenie, rozmarzenie.

Gdy okazuje się, że nikt nie wymyślił miłości na nowo, nikt nie wymyślił prawdziwego życia i nikomu nie udało się zmienić struktury chemicznej moczu, przyjemnie jest się zastanawiać, kto zrobił trzy kroki, jeden krok, pół kroku w stronę czegoś tak niemożliwego, czemu żadne pojęcie awangardy nie byłoby w stanie sprostać.

Cyc pozostał praktycznie bez żadnej oprawy, jeśli chodzi o artefakty kultury: nie powstały o nim żadne szkice, nie ma żadnych zapamiętywalnych zdjęć, druków, wydarzeń, nic. Nie wspominając o samej stronie, która już właściwie nie istnieje. No ale póki co, faktycznie, po długich latach chudych są w kraju Cyc Gada jakby tłustsze latka

Autodestruktywni komicy to dla mnie też wielki temat, niestety w Polsce chyba takich nie ma, ale wyobrażam sobie Marcina Dańca, jak opowiada skecze o śmierci, ze łzami w oczach. O, takie rzeczy mnie biorą, jestem przy nich naiwny, bezbronny jak robiąca kupę lala.

Z doświadczeniem, z każdą porą roku się zmieniamy. Powiedzmy, że mam za sobą coś, co wpływa na zmianę perspektywy i chociaż mój następny tomik będzie z perspektywy lecącego w kosmos, to równocześnie nigdy nie byłem bliżej tego, o czym piszę.

W dobrym wierszu mówienie jest czynieniem, siłą sprawczą. I w pisaniu, i przy czytaniu cudzych wierszy zdarzają się chwile euforii, kiedy coś się w nas rozpędza, zaczynamy stawiać siedmiomilowe kroki – mówi Krystyna Dąbrowska w rozmowie z Elizą Kącką.

„To, że akurat z futbolu można wyciągnąć lekcje na temat innych dziedzin, znacznie poważniejszych, mówi coś o tym, w jakim miejscu jest nasz język, nasza percepcja, nasza zmysłowość” – z Pawłem Mościckim, autorem „Lekcji futbolu”, rozmawiają Jacek Wiaderny i Jakub Nowacki.

Sytuacja wyjściowa – książka nie ma tytułu ani autora znanego z imienia i nazwiska. Jednocześnie obaj wiemy, jaki osobnik znany z imienia i nazwiska jest autorem tzw. „Psiej książki” (lub „Psiążki”). Rozmowa Łukasza Żurka z Dawidem Kujawą.

Uciekłam od Polski w przyrodę. Uciekłam od politycznej zwłaszcza codzienności w taką codzienność przyrodniczą. Uciekłam w taką krainę, gdzie siły te wciąż władają przynajmniej na równi z człowiekiem, bo tam jeszcze widać, że jesteśmy zwyczajnie słabi.

Ciekawe, czy gdyby w przyszłości ktoś nas analizował, to czy przypisałby nas do tego pokolenia, czy już by nas w jakiś sposób oddzielił. Wiadomo, jak gadamy z kimś ze środowiska, to gadamy z ludźmi starszymi od nas, i to dosyć znacząco.

Ankieta literacka dotycząca twórczości Debory Vogel (1902-1942), żydowskiej pisarki, filozofki, krytyczki literackiej i krytyczki sztuki. Odpowiadają: Joanna Bednarek, Andrij Bojarov, Barbara Klicka, Joanna Lisek, Paweł Polit.

Rozmowa o eksperymencie literackim z udziałem Pauliny Chorzewskiej, Jakuba Kornhausera, Piotra Mareckiego i Honoraty Sroki.

Na przełomie lat 80. i 90. nasza umysłowość zbiorowa musiała zacząć przeczuwać, że nadchodzi zmiana o skali tektonicznej. Co więcej, ten tektoniczny ruch był oczekiwany, wyczekiwany. Słusznie bądź nie Ameryka i to, co amerykańskie, musiały się wówczas kojarzyć w obrębie naszej kultury z jakimś dalekim źródłem tej siły.

Wallace Stevens odwołuje się do zmysłów – podobno bardzo lubił zmysłowe przyjemności, cenił dobre jedzenie i picie, podziwiał krajobrazy – ale jednocześnie zawsze pisze także o warunkach percepcji. Patrzy i patrzy na patrzenie. Patrzenie jest prawdą.

Totemy, w które cholernie wierzę na poziomie psychologicznym i magicznym, to takie przedmioty, które nie służą nikomu poza tobą, są tylko twoje, tylko ciebie chronią i tylko tobie mają dawać radość. W książce chciałam pokazać właśnie te przedmioty, niepotrzebne, śmieszne, więzienne, które jednak dają bohaterkom poczucie podmiotowości. Jestem, mam.

„Manifest komunistyczny” nie jest dziełem akademickim, jest dziełem politycznym i w związku z tym powinien być traktowany jako coś, co może być interpretowane i zmieniane na wiele różnych sposobów. Dlaczego feminizm zastępuje komunizm? Ponieważ feminizm jest na podobną skalę czymś skrajnie rewolucyjnym, nowym i odważnym – Teresa Vetter i Piotr Puldzian Płucienniczak o przygotowywanej reedycji „Manifestu komunistycznego”

„To sprawczość, kontakt z odbiorcą warunkują język i styl manifestu. To tekst, który istnieje po to, by wyjść poza tekst” – rozmowa o „Manifeście komunistycznym” na tle dwudziestowiecznych manifestów awangardowych.

Ankieta literacka dotycząca życia i twórczości Ernsta Jüngera (1895-1998). Odpowiadają: Maciej Zakrzewski, Jakub Majmurek, Jakub Baran, Natalia Żarska.

W pewnym momencie włoskie czasopismo prawicowe „La destra” zadekretowało, że Jünger jest w komitecie redakcyjnym. Odpisał im, że ma dwie półkule mózgu, lewą i prawą, że dziękuje za zaszczyt, ale nie skorzysta. To by było czymś najgorszym, wepchnięcie go w lewy albo prawy kąt – rozmowa z wieloletnim tłumaczem Ernsta Jüngera.

Zofia Król, Dawid Kujawa, Mikołaj Ratajczak, Bartosz Sadulski, Małgorzata Szczurek i Aleksandra Żdan w ankiecie literackiej poświęconej praktyce redaktorskiej opowiadają o tym, jak rozumieją swój zawód, praca nad jakimi tekstami i z jakimi autor(k)ami nauczyła ich najwięcej oraz jakie uwarunkowania natury strukturalnej w największym stopniu wpływają na stan pola, w którym usytuowani są jako redaktorki i redaktorzy.

O tym, jak wygląda codzienność redaktorek i redaktorów, skąd czerpią wiedzę i umiejętności, w czym dostrzegają największe trudności i niebezpieczeństwa zawodu i za go cenią, a także czym jest i czym będzie Stowarzyszenie Korektorów i Redaktorów (SKiR) opowiadają Anna Mirkowska i Wojciech Górnaś.

W ankiecie literackiej poświęconej działalności literackiej Tomasza Pułki głos zabierają: Agata Jabłońska, Radosław Jurczak, Szymon Słomczyński, Krzysztof Sztafa i Rafał Wawrzyńczyk.

„Jeśli mam być szczery to z całym przekonaniem odpowiem, że w kontekście całej swojej twórczości, a zatem i tej książki, jestem człowiekiem asystującym procesowi tworzenia. Czyli bardziej obserwatorem niż sprawcą” – mówi Waldemar Jocher w rozmowie z Weroniką Janeczko o swoim ostatnim tomie poetyckim „Incipit”.

„Redaktorski wysiłek był dobrą okazją do urządzenia jednoosobowego seminarium z poetą”: o filologiczno-edytorskich trudnościach i dylematach, środowiskowej niechęci, prekarnych warunkach zatrudnienia w Biurze Literackim i ogólnej polityce wydawnictwa oraz wszelkich innych okolicznościach wydania tomu „Wybieganie z raju” Tomasza Pułki mówi jego redaktor, Krzysztof Sztafa.

Poezja z definicji, gdyby taką miała, jest nienormatywna, bo wiersz sam dla siebie jest normą, jednorazową, doraźną, okazjonalną. I żadnych zewnętrznych norm nie akceptuje – mówi Jerzy Jarniewicz w rozmowie wokół „Sankcji”.

Giacomo Leopardi nie był myślicielem systematycznym. Nie wierzył ani w filozofię, ani w religię, ani w jakąkolwiek ideologię, która mogłaby rozwiązać nieustannie nurtujący go dramat – indywidualne cierpienie.

Istnieje przeświadczenie, że literatura LGBT to musi być wielka literatura, która porusza wyłącznie ważne i trudne aspekty. Ja chciałam napisać zwykłą powieść młodzieżową – mówi Natalia Osińska, autorka powieści „Fanfik” i „Slash”.

Kwestia zdrady wpisuje się w szerszy polski fenomen, jakim jest granie w różne gry społeczne, o których pisali Andrzej Leder czy Adam Leszczyński. Są wśród nich na przykład gra w udawanie, że nie jesteśmy kulturą chłopską albo gra w negatywny stereotyp o Polakach. Ja z kolei piszę o grze w zdradę – mówi Agnieszka Haska w rozmowie o jej najnowszej książce „Hańba! Opowieści o polskiej zdradzie”

Odchodząc etapami od historii sztuki, zająłem się religią grecką i ogólniej historią religii i problemem mitu. Do Grecji jeździłem wiele razy. Ostatni raz byłem tam dziesięć lat temu, w jednym z najpiękniejszych miejsc, które nazywa się Kalitea, czyli piękny widok – mówi profesor Wiesław Juszczak w rozmowie przy okazji wznowienia „Fragmentów. Szkiców z teorii i filozofii sztuki”.

Musiała wyzwolić się z kobiecości, żeby być bliżej ducha, co jej pomogło być przezroczystą, niewidzialną jako ciało. Męska forma była jedyną, która gwarantowała jej przetrwanie jako twórczyni – o Marii Komornickiej/Piotrze Odmieńcu Właście rozmawiają Brygida Helbig i Karolina Kuszyk

Świadomość jest dla mnie tym, co ujmuje się filozoficznie, ale też potocznie, w słowie „wszystko”. Jest to więc i świat, i Bóg, i człowiek. Próbowałem zdać sobie sprawę ze wszystkich paradoksów tych pojęć, nie usiłując ich rozstrzygać. A ponieważ nie są one rozstrzygające, to być może są i prawdziwie eseistyczne, i prawdziwie poetyckie.

W miejscach marginalnych po prostu dobrze się przebywa, piszę o nich, bo chcę w nich być. „Pawilony” to takie trochę „Jechać do Lwowa”. W nich jest jeszcze przestrzeń dla jakichś wydarzeń, w pasażu Wiecha już nie ma, bo tam się odbywa promocja Isostara.

„Jeśli spojrzymy na dzieje szpitali psychiatrycznych na obrzeżach Londynu, od razu zobaczymy, że stały za nimi czystki społeczne oraz chęć pozbycia się chorych i niewygodnych ludzi z centrum miasta. Wysyłano ich na dalekie obrzeża z nadzieją, że tam już zostaną” – mówi Iain Sinclair w rozmowie wokół książki „London Orbital”.

Należy przeformułować znane zdanie Adorna o tekstach Kafki jako parabolach, do których skradziono klucze. To nie parabole, z których każda mówi: „zinterpretuj mnie”, lecz obezwładniające swą literalnością odpowiedzi na zapomniane pytania, które – wbrew wszelkim obawom – musimy na nowo postawić – rozmowa wokół „Zamku” Franza Kafki

„Z jakiegoś powodu Kafka wykracza poza granice literatury na wszystkie możliwe sposoby. Wydaje się takim uniwersalnym wytrychem do problemów, jakie przyniósł nam XX wiek” – mówi Łukasz Musiał w rozmowie wokół książki „Franz Kafka. Encyklopedia”

Zapis dyskusji o polskim eseju literackim, zorganizowanej z okazji premiery książki „Polski esej literacki. Antologia” pod redakcją Jana Tomkowskiego. W rozmowie udział wzięły: Eliza Kącka, Renata Lis i Roma Sendyka. Spotkanie poprowadził Andrzej Frączysty.

„Śnią mi się czasem antykwariaty. Widmowe antykwariaty, w których na półkach stoją książki, o których istnieniu nie wiedziałem. To jest największa przyjemność – dowiedzieć się o tym, że jest jakaś książka, o której istnieniu nie wiedziałem” – mówi Paweł Dunin-Wąsowicz w rozmowie wokół jego ostatniej książki „Dzika biblioteka”

Siri Hustvedt, znakomita amerykańska powieściopisarka, gościła w październiku 2017 roku na Festiwalu Conrada. Przy tej okazji o filozofii, literaturze, feminizmie oraz jej ostatniej niedawno przetłumaczonej powieści „Świat w płomieniach” rozmawia z nią Teresa Fazan.

Zapis dyskusji o biografii Witolda Gombrowicza, zorganizowanej z okazji premiery biografii pisarza „Gombrowicz. Ja, geniusz” Klementyny Suchanow. W panelu udział wzięli: Jacek Dobrowolski, Klementyna Suchanow, Piotr Seweryn Rosół. Spotkanie poprowadził Jacek Wiaderny.

W związku z premierami książek „Ten łokieć źle się zgina” (Wydawnictwo Czarne) i „Nie ma się co obrażać” (Karakter) publikujemy rozmowę z ilustratorami i ilustratorkami „Małego Formatu”, w której mówią o tym, kim są, jak pracują i co myślą o pracy z tekstem literackim. Od momentu premiery wokół „Małego Formatu” utworzyło się ilustratorskie środowisko – chcemy je Wam zaprezentować.

„W swojej książce opowiadam o Białorusi i jej perypetiach z historią. Rysuję umowne zręby tożsamości Białorusina, choć wydaje mi się, że może on niektórych z opowiadanych przeze mnie wydarzeń z historii nie znać. Ale w ostateczności bez względu na to, czy je zna, czy nie, jest przez te wydarzenia kształtowany” – rozmowa o książce „Koliste jeziora Białorusi” Mateusza Marczewskiego.

„U Leśmiana nieustannie pojawia się kwestia transcendentna, w specyficzny sposób połączona z erotyką. To jak płynnie przechodzi z jednego tematu w drugi – z erotyku w osobliwy traktat teologiczny – najbardziej mnie u niego fascynuje” – Adam Strug, śpiewak, instrumentalista, etnomuzykolog w rozmowie z Jakubem Nowackim opowiada o muzyczności poezji Leśmiana.

Tekst jest zapisem dyskusji wokół nowego przekładu „Dołu” Andrieja Płatonowa z udziałem tłumacza Adama Pomorskiego, Agaty Bielik Robson i Danuty Ulickiej. Spotkanie, które odbyło się 11 lipca 2017 r. poprowadził Jakub Nowacki z „Małego Formatu”.

Gdzie jest granica między mną a światem? Czy można utrzymać się tylko po jednej stronie? Na czym polega życiu mitu dzisiaj? – z Witem Szostakiem rozmawia Maciej Oleksy.

W 2017 roku mija trzydziesta rocznica opublikowania eseju Jana Błońskiego „Biedni Polacy patrzą na getto”. O jego aktualności i jej braku, o tym, co go poprzedzało i o tym co nastąpiło, również za jego sprawą, z Jackiem Leociakiem rozmawia Andrzej Frączysty.

Literacki aspekt twórczości Zygmunta Baumana (1925-2017), choć bywa zauważany, często zostaje zepchnięty do drugorzędnej roli. Zajmując odmienne stanowisko, o Zygmuncie Baumanie jako pisarzu z tłumaczem jego najważniejszych książek, Tomaszem Kunzem rozmawia Andrzej Frączysty.

„Miałem różnych znajomych, którzy bali się wyjawić prosto w oczy, co kłębi się w ich móżdżkach. Dzięki ich wpisom internetowym wiem, co myślą. I wiem już teraz z kim się nie zadawać. To zbawienne.” – mówi w rozmowie Marcin Świetlicki.

Sendecki wybrał sobie temat, który jest dla niego nocą. Wziął się za rzecz, o której być może nie da się opowiedzieć językiem dostępnym, “językiem bytu”. Wyrazu pozornie niewyrażalnego szuka „po omacku”, odtwarza ze wspomnień – dwugłos wokół tomiku „W” Marcina Sendeckiego.